Để máy tính, PC hay laptop của bạn chạy liên tục 24/7 thì chắc chắn sẽ khiến nó “đoản thọ”, nhưng trong một số trường hợp nhất định, điều này lại có những mặt tích cực.
Thường thì game thủ hay những người dùng bình thường và kỹ tính sẽ Shutdown máy tính ngay khi xài xong. Hoặc chuyển nó sang chế độ “Sleep” (ngủ) nếu bạn xài Macbook hay iMac.
Tuy nhiên, trong một số group công nghệ, nhiều members chia sẻ rằng họ để máy tính chạy Windows của mình hoạt động liên tục 24/7. Lý do đưa ra chủ yếu họ muốn tiết kiệm thời gian, cần xài là có ngay chứ không muốn phải bật máy rồi ngồi chờ hệ thống boot lên, sau đó lại mở lại các tab Chrome hay mở lại các project đang làm dở.
Nhưng liệu để PC chạy 24/7 như vậy có sớm làm nó “về chầu tổ tiên” hay không? Hay là điều đó thậm chí còn có lợi?
1. Tuổi thọ của RAM, CPU, GPU
Các linh kiện chính như CPU, RAM, GPU chắc chắn sẽ bị lỗi thời trước khi nó kịp hỏng, với tốc độ ra mắt linh kiện mới đến từ cả Intel, AMD và NVIDIA. Do đó ngay cả khi bạn để PC chạy 24/7 đi chăng nữa, những thành phần chính của máy tính đều sẽ sớm bị thay thế bởi những thứ hiện đại hơn.
Hơn nữa CPU, RAM hay GPU đều được thiết kế để hoạt động lâu dài và liên tục trong điều kiện nhiệt độ cao.
2. Tuổi thọ của tụ điện
Thứ chịu ảnh hưởng nhiều nhất khi máy tính chạy trong thời gian dài chính là tụ điện. Bạn có thể dễ dàng thấy được các tụ ở trên các bo mạch chủ và trong PSU, nó sẽ có hình dạng giống như một cái trụ nhỏ với nhiều màu và nhiều vòng tròn trên thân.
Chất lượng của mainboard cũng phản ánh luôn chất lượng của các tụ điện, những mainboard cao cấp và đắt tiền sẽ đi kèm với những tụ diện dai sức và bền bỉ hơn. Từ khoảng giữa thập niên 2000, các hãng sản xuất máy tính đã rất cẩn trọng trong việc lựa chọn tụ điện.
Nhưng bạn chớ vội lo lắng, ngay cả những bo mạch chủ bình dân hay tầm trung giá rẻ ngày nay đều hầu hết sử dụng tụ rắn (solid capacitor) với tuổi thọ lên đến 22 năm sử dụng liên tục (ở nhiệt độ 65 độ C). Còn nếu PC của bạn có hệ thống tản nhiệt AIO, tản nhiệt nước xịn xò thì nhiệt độ của hệ thống sẽ thấp hơn nhiều, các tụ theo đó cũng sẽ sống đến lúc con bạn lấy vợ.
Với những tụ hóa (electrolytic capacitor) có giá cực rẻ và tuổi thọ thấp hơn, chúng thường được gắn vào trong những bộ nguồn (kể cả những dòng cao cấp). Tuy nhiên PSU lại có nhiệt độ thấp hơn trên mainboard, những cục tụ hóa kia vẫn có tuổi thọ lên đến 15 năm.
Cứ lựa chọn PSU từ các hãng nổi tiếng, có số có má, như Corsair, Cooler Master, Xigmatek, FSP, … và bạn chỉ việc yên tâm kê cao gối mà ngủ.
3. Quạt tản nhiệt
Quạt tản nhiệt mới là thứ chúng ta cần lưu tâm. Chúng thường sẽ có tuổi thọ ngắn nhất, nhất là những loại giá rẻ sẽ gặp vấn đề sau tầm 4 năm sử dụng liên tục.
Các loại xịn hơn, dùng ổ trục “ball bearing” thì có thể sống đến 8 năm. Tuy nhiên, các quạt tản nhiệt đều cực kỳ dễ thay thế với chi phí không quá đắt.
4. Ổ cứng HDD
Nếu PC chạy 24/7, thì ổ cứng HDD cũng khá vất vả. Dĩ nhiên, nếu bạn sử dụng máy tính, laptop Windows chạy HDD, tôi khuyên bạn nên tắt máy hoàn toàn khi không sử dụng. Đặc biệt khi di chuyển nó. Sự va đập khi HDD đang chạy là cực kỳ nguy hiểm, có thể làm vỡ ổ đĩa đang quay. Do đó phải chống sốc đầy đủ cho các laptop chạy HDD.
Ngày nay SSD đã phổ biến hơn trước rất nhiều rồi, với lợi thế không sử dụng ổ đĩa quay vật lý, SSD chịu được va đập và bền hơn rất nhiều.
Tuy nhiên HDD vẫn chưa mất đi vị thế của mình, với tỷ lệ dung lượng trên giá thành hợp lý hơn nhiều, nên thích hợp để lưu trữ dữ liệu lớn. Như CCTV, camera an ninh hay các “đồ án tốt nghiệp, tài liệu học tập“.
Do hoạt động quay vật lý, nên nếu để HDD hoạt động 24/7, nó sẽ nhanh chóng bị mòn, khi xài liên tục khoảng 5 năm thì chúng ta nên thay nó. Hãy kiểm tra tốc độ đọc ghi và phát hiện các Bad Sectors trên ổ HDD thường xuyên.
5. Lợi ích khi để PC chạy 24/7
Như đã phân tích nếu để máy tính ở nơi cố định, thoát mát, ít bụi bặm thì việc để nó chạy 24/7 hầu như không gây hại cho hệ thống.
Bạn có thể tận dụng việc này để tiết kiệm thời gian và không lo gián đoạn công việc. Ngồi vào bàn làm việc là các tab trình duyệt và các phần mềm đã mở sẵn.
Nếu bạn có thói quen cập nhật Windows và không muốn nó cập nhật vào lúc mình đang dở tay. Hãy cài đặt cho nó cập nhật vào lúc bạn không đụng đến máy, nhưng vẫn để máy chạy.
Ngoài ra, để máy tính chạy liên tục là bắt buộc nếu chiếc PC này đóng vai trò là máy chủ server hay bạn đi làm và dùng remote điều khiển từ văn phòng về máy của mình ở nhà.
6. Hãy cân nhắc kỹ khi để PC chạy liên tục
Nếu bạn cần di chuyển máy tính, như laptop hay đặt lại vị trí đặt Desktop của mình, hãy tắt máy tính hoàn toàn trước khi làm việc đó.
Nếu bạn đi khỏi nhà trong thời gian dài, đi du lịch hay về quê, hãy nhớ tắt máy tính của mình. Để đề phòng các sự cố chập cháy dây điện, tránh những hậu quả đáng tiếc.
Ngoài ra, nếu không có những lý do bắt buộc, thì cũng không nên để PC của bạn chạy 24/7. Việc tắt/mở máy tính quá nhiều lần trong ngày có thể ảnh hưởng đến SSD, nhưng một vài lần sẽ không làm giảm tuổi thọ của SSD đâu. Hơn nữa tốc độ boot Windows của chúng rất là nhanh.
Với Macbook hay iMac, hãy để nó Sleep. Máy Mac sẽ đi vào trạng thái ngủ rất sâu khi nó không hoạt động, quạt cũng ngừng chạy, nên bạn hoàn toàn yên tâm. Việc Shutdown máy Mac sẽ gây hại cho SSD của máy.
Quan trọng hơn hết là số tiền điện bạn phải trả, cũng như vệ sinh bụi cho máy tính của mình. Vì khi các quạt tản nhiệt chạy liên tục, nó sẽ mang vào nhiều bụi hơn.
